Hoe installeer je Joomla? Je kunt het cms op je eigen computer installeren of op een webserver. Lees de uitgebreide installatiehandleiding voor Joomla 3.
In Tips en tools voor Joomla 3 gaat het over het werken met Joomla: sites bouwen, content maken en de lay-out en functies van de site naar je hand zetten. Maar allereerst moet je het programma natuurlijk installeren. Daarom vind je hier een onlinebijlage bij Tips en tools voor Joomla: een uitgebreide installatiehandleiding voor Joomla.
Om een website met Joomla te kunnen opzetten, moet je Joomla installeren op een webserver. Als je dat nog nooit gedaan hebt, lijkt dat misschien ingewikkeld. Toch is het prima te doen wanneer je stap voor stap de installatieprocedure volgt. De eerste keer kan het je wat meer tijd kosten, maar geroutineerde Joomla-gebruikers installeren de software in een paar minuten.
Installeren stap voor stap
- Wat heb je nodig?
- Stap 1: een database maken
- Stap 2: Joomla downloaden
- Stap 3: de Joomla-bestanden op de webserver plaatsen
- Stap 4: de Joomla-software installeren
- Het resultaat: een werkende voorbeeldsite
Wat heb je nodig?
Joomla is een webapplicatie: software die je installeert op een webserver. Vervolgens kun je die software online gebruiken. Vanaf elke computer met toegang tot internet kun je inloggen op de beheeromgeving van jouw Joomla-installatie op jouw webadres.
Om Joomla te installeren, heb je het volgende nodig:
1. Een domeinnaam
De domeinnaam wordt het webadres waar jouw site te bereiken is. Ook domeinnamen met andere extensies dan nl of be (www.website.com of www.website.net) zijn natuurlijk mogelijk. Een domeinnaam kun je reserveren en per jaar of meer jaren huren bij een webhostingbedrijf of een domeinregistratiebedrijf. Op de site van de webhost kun je controleren welk webdomein nog vrij is. Voor alle duidelijkheid: aan een domeinnaam alleen heb je niets; zodra je een domeinnaam geregistreerd hebt, betekent dat alleen dat je die kúnt gebruiken. Om dat ook daadwerkelijk te doen, heb je ook een hostingaccount nodig – zie de volgende stap.
2. Een abonnement (hostingaccount) bij een webhostingbedrijf
Een hostingaccount nemen betekent dat je een stukje ruimte op een computer huurt die permanent in verbinding staat met internet. De webhost zorgt ervoor dat wat je op die webruimte zet, voor iedereen benaderbaar wordt via jouw domeinnaam. Bovendien zorgt de webhost ervoor dat jij als beheerder (met je eigen inlognaam en wachtwoord) toegang hebt tot die webruimte, om er bestanden op te kunnen plaatsen. Op die manier kun je software zoals Joomla op jouw webruimte installeren.
Joomla gebruikt de codetaal PHP en slaat gegevens op in een database (een MySQL-database). Bij vrijwel elke webhost kun je tegenwoordig terecht voor een hostingaccount die Joomla ondersteunt. Op de volgende pagina zie je aan welke eisen de webhost precies moet voldoen.
3. Een FTP-programma
Om Joomla te installeren, moet je de programmabestanden vanaf je computer kopiëren naar de webserver. Dat heet uploaden. Je hebt daarvoor een FTP-programma nodig. Dat werkt simpel: een FTP-programma is niet veel anders dan de Verkenner in Windows of de Finder op de Mac. Je kopieert er bestanden mee van de ene naar de andere computerlocatie. Het verschil is dat je bij een FTP-programma niet kopieert naar een map op je eigen computer, maar naar een map op een webserver.
Hoe kom je aan FTP-software? Een aanrader is het gratis (open source) programma Filezilla, beschikbaar voor alle gangbare computers (Windows, Apple en Linux). Je kunt het downloaden vanaf http://filezilla-project.org.
Je boodschappenlijstje bij het kiezen van een webhost
Hostingaccounts zijn er in verschillende soorten en maten. Voordat je een abonnement neemt, is het belangrijk om te controleren of jouw webhost voldoet aan de installatievereisten van de huidige versie van Joomla 3.
De huidige versie stelt hogere eisen dan Joomla 2.5 en 3.0, dus vraag je webhost of de webhostingaccount voldoet aan de onderstaande lijst met systeemeisen. Met name de eerste drie eisen zijn heel belangrijk, anders kun je Joomla niet installeren.
- PHP 5.3.10 of hoger. PHP is de programmeertaal waarin Joomla geschreven is.
- MySQL 5.1 of hoger. MySQL is het type database waarin Joomla de gegevens (met name de content van je site) opslaat. Bij de hostingaccount heb je minimaal één (lege) database nodig om Joomla te kunnen laten werken. De ene provider voegt zo’n database al meteen toe aan je hostingpakket, bij de ander heb je de vrijheid om een of meer databases zelf aan te maken. In de praktijk zit je met beide mogelijkheden goed.
- Apache 2.x of hoger. Apache is de webserversoftware die ervoor zorgt dat Joomla (de PHP-code en de MySQL-database) kan functioneren.
- De hostingaccount moet aan twee technische vereisten voldoen: ondersteuning van XML en van Zlib. Die afkortingen staan voor specifieke technologie die Joomla gebruikt, en waar je als gebruiker verder niet mee te maken hebt – zolang je webhost maar zorgt dat het werkt. Maar dit zijn geen bijzondere eisen; bij de meeste webhosts zit dit goed.
Als je een hostingaccount hebt geregeld, krijg je van je webhost een mail met alle gegevens die je nodig hebt om bestanden toe te voegen op jouw website. Een webhost biedt je bovendien toegang tot een beheeromgeving: een door de host geïnstalleerd programma waarin je inlogt en allerlei zaken kunt regelen op jouw stukje webruimte: bijvoorbeeld bestanden toevoegen, instellingen wijzigen, een nieuwe database aanmaken. Veelgebruikte beheertools zijn Plesk, cPanel of DirectAdmin.
Stap 1: een database maken
Joomla maakt gebruik van een database. Voordat je Joomla kunt installeren, moet die (lege) database al aangemaakt zijn op de webserver. Een database aanmaken doe je in de beheeromgeving (vaak control panel genoemd) die bij je hostingaccount hoort. Hieronder gebruiken we de beheeromgeving Plesk als voorbeeld, maar als je bij jouw host een ander programma gebruikt, is de aanpak vergelijkbaar. Kort en goed komt die aanpak hierop neer: je logt in in de beheeromgeving, maakt eerst een nieuwe database aan en voegt vervolgens een databasegebruiker toe.
Het kan zijn dat je niet zelf een database hoeft te maken. Sommige webhosts leveren bij het hostingpakket standaard al een lege database met inloggegevens. Als dat zo is, staat dat in je accountinformatie die je van de webhost hebt ontvangen. In dat geval kun je de eerste stap hieronder overslaan. Zoek dan wel de benodigde gegevens op: de naam van de database en de gebruikersnaam en het wachtwoord. Die heb je vanaf stap 2 nodig.
Een database maken in de webbeheeromgeving
1 Log in op het webadres van Plesk. Dat adres heb je gekregen van je webhost. Het kan zoiets zijn als www.plesk.mijndomein.nl. Gebruik voor het inloggen de gegevens die je van de webhost hebt ontvangen.
2 Voeg een nieuwe database toe. Ga op de startpagina van Plesk naar Services en klik op de knop Databases.
3 Klik in het volgende scherm op Add Nieuw Database (Nieuwe database).
4 Kies een naam voor de nieuwe database, bijvoorbeeld joomla. Welke naam je kiest, maakt niet uit; de naam wordt alleen door het systeem gebruikt en verschijnt nergens op de site. Klik op OK. Je krijgt nu een bevestiging te zien:
Information: Database joomla has been created.
5 Maak een nieuwe gebruiker aan voor de database: klik op de knop Add Nieuw Database User (Nieuwe Database Gebruiker). Voer een inlognaam in (die je zelf bedenkt) en een password (dat je ook zelf bedenkt) voor de nieuwe gebruiker.
De database is klaar. Noteer de databasegegevens die je straks nodig hebt bij de installatie van Joomla: de naam van de database, de inlognaam en het password van de databasegebruiker.
Stap 2: Joomla downloaden
In deze stap download je de software die je straks gaat installeren.
- Ga naar http://download.joomlacommunity.eu en kies de meest recente versie van Joomla. Op het moment van schrijven is dat 'Joomla 3.3 Stable Full in Dutch'. Hier download je al meteen de Nederlandstalige versie van Joomla. (Versies in andere talen vind je via de website van Joomla zelf, www.joomla.org.)
- De programmabestanden zijn samengepakt in één zipbestand om het te downloaden bestand zo klein mogelijk te houden. Het zipbestand is één bestand waarin de duizenden bestanden zitten die samen de Joomla-software vormen. Sla dit zipbestand op in een map op je computer.installeren.
- Pak de bestanden in het zipbestand uit. In Windows doe je dat door te dubbelkikken op het bestand; Windows vraagt dan waar het de uitgepakte bestanden moet opslaan. Sla de uitgepakte bestanden bijvoorbeeld op in een map joomla op je Bureaublad.
Stap 3: de Joomla-bestanden op de webserver plaatsen
Nu kun je alle bestanden uploaden naar de webserver. Je hebt daarvoor een FTP-programma nodig
- Open je FTP-programma en maak een verbinding met de FTP-server: de webserver waar je op inlogt en vervolgens bestanden naartoe kunt kopiëren. Gebruik daarvoor de gegevens die je hebt ontvangen van je webhost: het adres van de FTP-webserver (bijvoorbeeld http://FTP.mijnsite.nl) en een inlognaam een wachtwoord.
- Upload alle uitgepakte programmabestanden. Dat doe je als volgt:
a. Selecteer in het FTP-programma alle bestanden van Joomla. Als je het voorbeeld hierboven hebt gevolgd, staan die bestanden in een map joomla. Selecteer niet de map, maar selecteer in die map alle bestanden zélf.
b. Upload de bestanden naar de rootmap van de webserver. Dat is de ‘basismap’ van de webserver, de plek waar jouw websitebestanden komen te staan. De rootmap heeft vaak een naam als htdocs, httpdocs of www. Als je die map niet kunt vinden, kan je webhost je daarover informeren.
Bestanden via FTP naar het web uploaden is niet ingewikkelder dan wat je hierboven ziet: links selecteer je de map waarin de Joomla-bestanden op je computer staan, rechts navigeer je naar de rootmap op de webserver (hier heet die map httpdocs). Klik op de pijl naar rechts om de bestanden over te zetten van links naar rechts. Je ziet in het rechtervenster alle geüploade bestanden verschijnen. Dit neemt wel wat tijd; voordat alle Joomla-bestanden zijn overgezet, kan er zo’n vijf tot tien minuten overheen gaan.
Stap 4: de Joomla-software installeren
Nu kun je Joomla installeren. De installatieprocedure is sinds Joomla 3 een stuk eenvoudiger gemaakt.
- Ga in je browser naar het webadres waar je de bestanden naartoe gekopieerd hebt; in principe is dat gewoon je domeinnaam, bijvoorbeeld http://www.voorbeeld.nl. Als je dat webadres intikt, word je automatisch doorgeleid naar http://www.voorbeeld.nl/installation/index.php.
- Je ziet het eerste scherm van de Joomla-installatieprocedure:
Hier maak je een aantal keuzes en vul je de benodigde informatie in:
- Selecteer taal: kies de taal voor de installatie. De keuze staat standaard goed, op Nederlands.
- Websitenaam: welke naam moet de site hebben? Vul de naam van de site in en indien nodig ook een paar woorden die omschrijven van wat de site te bieden heeft, bijvoorbeeld Jansen.nl Fietsaccessoires. Deze naam wordt op de site zichtbaar in de titelbalk van de browser. In dit voorbeeld kun je Basiscursus Joomla invullen.
- De Beschrijving is niet verplicht; je kunt deze ook later invullen. Vul hier in één zin een toelichting in op wat je site te bieden heeft. De informatie in deze beschrijving is van belang voor zoekmachines.
- E-mailadres administrator: het mailadres van jou als beheerder van de site. Dit is het adres waar je systeemboodschappen van Joomla ontvangt.
- Gebruikersnaam administrator: vaak wordt admin gebruikt; dat was lange tijd de standaard inlognaam. Het is veiliger om te kiezen voor in een eigen inlognaam.
- Wachtwoord administrator: kies een wachtwoord waarmee je als beheerder inlogt in de beheeromgeving van Joomla en type dit wachtwoord nogmaals in.
- Website offline: dit staat standaard op Nee. Na installatie is de (lege) site dan meteen online. Als je wilt dat de site nog niet zichtbaar is voor bezoekers, maar alleen voor jouzelf wanneer je ingelogd bent, kies dan voor Ja. Bezoekers zien dan na installatie van Joomla een melding dat de site nog offline is.
- Laat de instelling Databasetype staan op MySQLi.
- Naam host: vul in localhost(tenzij je van de webhost andere gegevens hebt gekregen).
- Gebruikersnaam: de gebruikersnaam voor je database. Dat is de gebruikersnaam voor de database die je net hebt aangemaakt, in stap 1.
- Wachtwoord: vul het wachtwoord in dat je bij het aanmaken van de database in stap 1 hebt gekozen.
- Naam database : de naam van de database die je zelf hebt aangemaakt in stap 1. Als je het voorbeeld hebt gevolgd, is die naam joomla.
Klik op de knop Volgende. Je komt nu in het scherm Database configuratie.
Dit is een belangrijk scherm; let erop dat je bij het invullen geen typefouten maakt. De gegevens die je hier invoert, zijn nodig om Joomla te kunnen laten communiceren met de database die je eerder hebt gemaakt.
Vul dit scherm als volgt in:
Als je webhost een database voor jou heeft aangemaakt, dan neem je gebruikersnaam, wachtwoord en databasenaam over uit de informatiemail die je van je webhost ontvangen hebt.
Let op: gebruikersnaam en password van je database hoeven niet hetzelfde te zijn als gebruikersnaam en password die je gebruikt om in te loggen in bijvoorbeeld het beheerprogramma of het FTP-programma. Voor de veiligheid is het zelfs beter als die namen en passwords verschillend zijn; dat maakt het voor hackers minder gemakkelijk om toegang te krijgen tot jouw database en je site.
- Tabelvoorvoegsel: als verschillende installaties van Joomla gebruikmaken van één database, dan herkent Joomla de verschillende tabellen in die ene database aan het specifieke tabelvoorvoegsel. Vul dan bijvoorbeeld site1_ in als voorvoegsel voor de tabellen van de database van deze site. Als je gewoon één site installeert met één database, is een voorvoegsel niet nodig.
- Oude database verwerking: alleen belangrijk als je Joomla al eerder hebt geïnstalleerd en de nieuwe Joomla-installatie gebruikmaakt van dezelfde database als de vorige. Dan kun je er hier voor kiezen om de data van die eerdere site te kopiëren (Back-up) of te Verwijderen.
- Installeer voorbeelddata: kies hier voor Leer Joomla Engelse voorbeelddata. Dit betekent dat je Joomla installeert met uitgebreide Engelse voorbeelddata.In dit boek gaan we ervan uit dat je deze voorbeelddata installeert.
- Bij Samenvatting, E-mail instellingen kun je ervoor kiezen om alle informatie over instellingen, databasenaam en dergelijke na de installatie in een e-mailbericht aan jouzelf te laten mailen. Als je dat wilt, kies dan Ja.
Als alles goed staat, kun je doorklikken op Volgende. Je komt in het laatste scherm, Voltooien (met het tabkopje Samenvatting).
Hier maak je nog een paar keuzes en zie je een overzicht van de instellingen die je eerder hebt gekozen en ingevuld. De keuzes zijn:
De test-voorbeelddata installeren is handig als je Joomla nog niet kent: er worden dan voorbeelden meegeïnstalleerd van websites die je kunt maken, inclusief teksten, menu’s en dergelijke. In de praktijk werkt dat heel handig; je leert veel sneller wat de mogelijkheden zijn als je die uitprobeert in een voorbeeldsite dan wanneer je stap voor stap vanuit niets een site moet bouwen. Je kunt ook kiezen voor een van de andere voorbeelddata-opties, maar die leveren minder voorbeeldartikelen en dergelijke op en geven dus een wat beperkter beeld van de opties. Het enige bezwaar van voorbeelddata installeren is dat ze later overbodig zijn als je écht een site gaat bouwen met Joomla, maar alle voorbeeldmateriaal is natuurlijk ook weer te verwijderen. Zie daarover hoofdstuk 11.
Helemaal onderaan in het scherm Voltooien (je moet even doorscrollen) staan ook de gegevens van de Pre-installatie controle en Aanbevolen instellingen. Daar zie je of alle instellingen van de server goed staan om Joomla correct te laten functioneren.
Staan er aanbevolen instellingen verkeerd? Ook dan kun je Joomla gewoon installeren. Deze aanbevolen instellingen zijn niet noodzakelijk om Joomla goed te laten functioneren. Wil je zo’n instelling toch aanpassen, dan kun je dat (meestal) niet zelf. Vraag je webhost of deze voor jouw hostingaccount de instelling in de aanbevolen stand wil zetten (bijvoorbeeld safe mode op off).
- Klik op de blauwe knop Installatie. (Volgende). De installatie wordt nu verder automatisch afgerond. In het scherm zie je de voortgang.
6 Zodra de installatie is afgerond, zie je het volgende scherm. Je krijgt de melding dat de installatie succesvol is afgerond:
7 Rechts onderaan zie je een melding die alleen belangrijk is als je een meertalige website wil maken; die kun je nu negeren. Klik op Verwijder de installatiemap om de map installation van de webserver te verwijderen. Dat moet, anders kun je niet verder. De reden daarvoor is dat het onveilig is om de installatiebestanden te laten staan: die bevatten gegevens waar kwaadwillenden misbruik van kunnen maken. Klik op de knop; de tekst verandert nu in Installatiemap verwijderen geslaagd.
8 Klik op Website om de zojuist geïnstalleerde site te bekijken. Je kunt ook op Administratie klikken, dan kun je inloggen in de beheeromgeving.
Het resultaat: een werkende voorbeeldsite
In de vorige stappen heb je de installatie afgerond; Joomla is nu klaar voor gebruik. We bekijken eerst de voorbeeldsite en de ‘achterkant’ van die site, de beheeromgeving.
Als je de installatieprocedure van Joomla hebt afgerond, klik je in het allerlaatste scherm op Website om de voorbeeldsite te bekijken. Als je dat scherm al hebt afgesloten, dan kom je op de voorbeeldsite door het webadres in te toetsen (bijv. www.voorbeeld.nl) in de browser.
Inloggen in de beheeromgeving
Als je bij de installatie in het allerlaatste scherm klikt op de knop Administratie, dan kom je terecht in het scherm waar je kunt inloggen in de beheeromgeving van de site. Om rechtstreeks naar de beheeromgeving te gaan, navigeer je in je browser naar www.voorbeeld.nl/administrator.
In de beheeromgeving doe je alles wat te maken heeft met het bouwen en onderhouden van de site: artikelen toevoegen, menu’s beheren, de lay-out aanpassen. In het volgende hoofdstuk leer je de belangrijkste functies van de beheeromgeving beter kennen.